Jak uregulować sprawy spadkowe bez testamentu?

Testament to dokument regulujący to, co stanie się z majątkiem po śmierci spadkodawcy. Jest on podstawą do przyznania spadku. Może zostać przygotowany własnoręcznie lub przez notariusza. Co zrobić, jeśli zmarły nie przygotował przed śmiercią testamentu? Podpowiadamy.

Kto ma prawo do dziedziczenia:

W przypadku dziedziczenia ustawowego, czyli bez testamentu, na mocy przepisów Kodeksu Cywilnego, obowiązują następujące reguły dziedziczenia.

W pierwszej kolejności dziedziczą dzieci spadkodawcy, a jeśli nie żyją, to jego wnuki, a następnie prawnuki. Dziedziczy także małżonek zmarłego i, co ważne, przysługuje mu co najmniej 25% spadku. 

Jeśli dzieci, wnukowie oraz prawnukowie zmarłego nie żyją, oprócz małżonka do grona spadkobierców włączani się również rodzice spadkodawcy. Wówczas małżonek zmarłego może liczyć na 50% spadku, niezależnie od tego, czy dziedziczy tylko jeden rodzic, czy oboje.

W sytuacji, w której małżonek nie żyje, oprócz rodziców dziedziczy rodzeństwo zmarłego albo ich dzieci, jeśli rodzeństwo także nie żyje.

W przypadku, kiedy dalsi zastępni nie żyją, o spadek mogą ubiegać się w odpowiedniej kolejności: dziadkowie, pasierbowie, gmina lub Skarb Państwa.

Istnieją dwie drogi postępowania, jeśli zmarły nie pozostawił po sobie testamentu.

Postępowanie spadkowe przed sądem:

Aby otrzymać spadek pomimo braku testamentu, należy zgłosić się do sądu rejonowego, najbliższego ostatniemu miejscu zamieszkania spadkodawcy. Tam trzeba złożyć wniosek, w którym zostaną zawarte wszystkie informacje, dotyczące zmarłego, osoby składającej wniosek oraz spadkobierców. 

Jeżeli spadkobiercy wspólnie ustalą podział majątku i każdy z nich wyrazi na niego zgodę, wówczas spadek zostanie rozdzielony zgodnie z ich wolą.  Po otrzymaniu prawomocnej decyzji, nabycie spadku należy zgłosić w urzędzie skarbowym.

Postępowanie spadkowe przed notariuszem:

alternatywą dla postępowania sądowego jest przeprowadzenie postępowania spadkowego z udziałem notariusza. Aby do tego doszło, należy przygotować komplet dokumentów, do których należy: akt zgonu spadkodawcy, akty urodzenia spadkobierców oraz akt małżeństwa.

Jeśli podział majątku został już wcześniej ustalony przez spadkobierców i wszyscy wyrażają na niego zgodę, notariusz przygotowuje protokół dziedziczenia. Zostaje on wpisany do Rejestru Aktów Poświadczenia Dziedziczenia i tym samym wchodzi w życie.

Następnie należy zgłosić nabycie spadku w urzędzie skarbowym.